اولین برنامه به زبان BASIC

دستورات زیر را وارد کنید:

10 PRINT "5 * 9="

20 PRINT 5 * 9

همانطور که مشاهده کردید برخلاف همیشه پس از فشار کلید Enter در انتهای خط ، دستور PRINT اجرا نشد. 

دلیل این امر شماره گذاری خطوط می باشد. در این حالت برای اجرای دستورات وارد شده که اکنون برنامه (Program) نامیده می شود از فرمان RUN استفاده می کنیم.

پس از اجرا یا RUN ، تک تک دستورات به ترتیب از خط اول یعنی خط شماره 10 تا خط آخر اجرا می شوند:

RUN

5 * 9=

45

برای مشاهده فهرست برنامه، فرمان LIST را وارد کنید:

LIST

10 PRINT "5 * 9="

20 PRINT 5 * 9

از فرمان NEW برای حذف برنامه فعلی و نوشتن برنامه جدید استفاده می شود.

برنامه زیر را وارد و اجرا کنید:

NEW

10 PRINT "5 * 9=";

20 PRINT 5 * 9

RUN

5 * 9=45

در مثال دوم تاثیر ; را مشاهده می کنید. در خط 10 با قراردادن ; در انتهای دستور PRINT به کامپیوتر می گویم که چاپ بعدی در همین  خط باید انجام شود.

PRINT چند بخشی

یکی دیگر از قابلیت های دستور PRINT چاپ چند بخشی است. به مثال زیر توجه کنید:

PRINT 2 + 3, 10 * 2, 100 / 4

5         20        25

همانطور که مشاهده می کنید از کاما (,) می توان به عنوان جدا کننده برای چاپ چند مقدار استفاده کرد. 

عملکرد کاما دراین حالت مشابه کلید TAB می باشد به این معنی که نتیجه محاسبه هر عبارت در ستون بعد چاپ خواهد شد. عرض هر ستون در اینجا 10 نشانه یا حرف (Character) می باشد.

در صورتی که بخواهیم مقادیر بدون فاصله چاپ شوند می توانیم بجای کاما از ; (نقطه ویرگول یا Semicolon) استفاده کنیم. به مثال زیر توجه کنید:

PRINT "5 * 2="; 5 * 2

5 * 2=10

; کاربرد دیگری نیز دارد.

نتیجه PRINT همیشه در خط بعد چاپ می شود. اگر ; در انتهای دستور PRINT قرارگیرد نتیجه PRINT بعدی در همان خط چاپ خواهد شد. برای آزمایش این مورد باید اولین برنامه خود را بنویسیم!

ترتیب اجرا در محاسبات

اگر یک عبارت محاسباتی دارای چند عملگر ریاضی باشد ممکن است حاصل محاسبه با آنچه ما انتظار داریم متفاوت باشد. به مثال زیر توجه کنید:

20 + 8 / 2

نتیجه این محاسبه 14 می باشد در صورتی که ابتدا 20 و 8 جمع شده و نتیجه یعنی 28 بر 2 تقسیم شود. اما اگر ابتدا 8 بر 2 تقسیم شده و با 20 جمع شود حاصل 24 خواهد بود.

اما کامپیوتر در زمان محاسبه طبق اولویت های مشخصی عبارت ریاضی را ارزیابی می کند. ترتیب این اولویت ها به شرح زیر است:

اول: علامت منفی یا تفریق یکانی

دوم: توان

سوم: ضرب و تقسیم

چهارم: جمع و تفریق

طبق این اولویت بندی،  تقسیم قبل از جمع انجام می شود و حاصل عبارت همیشه 24 خواهد بود.

در صورتی که دو عملگر هم رتبه در کنار یکدیگر قرار گیرند محاسبه از سمت چپ به راست انجام می شود.

برای به هم زدن این اولویت بندی می توان از پرانتز استفاده کرد:

PRINT (20 + 8) / 2

14

به عبارت دیگر آنچه درون پرانتز قراردارد قبل از همه عملگر ها انجام شده و بالاترین اولویت را داراست. به مثال های زیر توجه کنید:

PRINT 30 + 15 * 2 - 3

57

PRINT (30 + 15) * 2 - 3

87

PRINT 30 + 15 * (2 - 3)

15

PRINT (30 + 15) * (2 - 3)

- 45

در مثال آخر دو پرانتر هم رتبه بوده و محاسبه از چپ به راست انجام می شود.

چند عملگر ریاضی در یک خط

مثال زیر قابلیت محاسبه یک عبارت محاسباتی با چند عملگر ریاضی را نشان می دهد:

PRINT 3 * 5 - 7 + 2

10

مثال بعدی کمی پیچیده تر است. توجه داشته باشید که نقطه (.) علامت ممیز می باشد.

PRINT 1234.5 + 3457.8 + 78956.87

83649.17

اعداد بزرگتر از 9 رقم با نماد علمی نمایش داده می شوند. نماد علمی امکان بیان اعداد خیلی بزرگ یا خیلی کوچک را به شکل توانی از 10 را فراهم می کند. برای مثال:

PRINT 123000000000000000

123E+17

عبارت 123E+17 به معنای 123 ضرب در 10 به توان 17 می باشد.

عملیات ریاضی

جمع

با علامت + می توانید به کامپیوتر بگویید که باید جمع کند.

تفریق

از علامت - برای تفریق استفاده کنید. 

PRINT 12 - 9

3

ضرب

از علامت ستاره (*) برای ضرب استفاده کنید. استفاده از x امکان پذیر نیست زیرا کامپیوتر تصور می کند منظور حرف اکس (X) است و نه علامت ضرب.

PRINT 12 * 12

144

تقسیم

از علامت Slash (/) برای تقسیم استفاده کنید.

PRINT 144 / 12

12

توان

از علامت جهت بالا (^) برای به توان رساندن استفاده کنید. برای مثال جهت محاسبه 12 به توان 5 تایپ کنید:

PRINT 12 ^ 5

248832

که معادل فرمان زیر است:

PRINT 12 * 12 * 12 * 12 * 12

248832

استفاده از PRINT برای محاسبه

از PRINT همچنین می توان برای چاپ نتیجه یک عبارت محاسباتی استفاده کرد. به مثال زیر توجه کنید:

PRINT 12 + 12

24

با اجرای دستور فوق کامپیوتر مقدار 24 را چاپ خواهد کرد.

توجه به این نکته ضروری است که در صورتی که 12 + 12 داخل کوتیشن قرارداد گیرد کامپیوتر عینا عبارت 12 + 12 را چاپ خواهد کرد:

PRINT "12 + 12"

12 + 12

اجرای دستور PRINT

از دستور یا کلمه کلیدی PRINT شروع می کنیم.

PRINT یکی از پرکاربرد ترین و قوی ترین دستورات زبان بیسیک است. PRINT برای چاپ یک پیام یا نتیجه محاسبه یک عبارت ریاضی روی صفحه نمایش بکار می رود.

دستور PRINT از چهار بخش تشکیل شده است:

1- عبارت PRINT که به کامپیوتر می گوید چاپ کن!

2-علامت " یا کوتیشن که نشان دهنده شروع پیامی است که باید روی صفحه چاپ شود.

3-آن چه باید روی صفحه چاپ شود

4-یک علامت " دیگر در انتها که مشخص کننده انتهای پیام است.

مثال 1:

PRINT "HELLO, WORLD!"

دستور PRINT آنچه داخل کوتیشن قراردارد را چاپ می کند.

برای آزمایش مثال فوق امولاتور را اجرا کرده و پس از تایپ آن کلید Enter را فشار دهید.

همانطور که مشاهده کردید بلافاصله پس از فشار دکمه Enter فرمان Print توسط کامپیوتر اجرا شد که به این حالت اجرا Immediate mode می گویند.

بیسیک چیست؟

بیسیک نام یک زبان برنامه نویسی است.

اصولا زبانهای برنامه نویسی به دو دسته سطح بالا و سطح پایین تقسیم می شوند.

زبانهای سطح بالا دارای دستورات و عبارت نزدیک به زبان محاوره ای انسان هستند اما زبان های سطح پایین نزدیک به ماشین کد و فرامین سخت افزاری هستند.

زبان بیسیک یک زبان سطح بالا است که برسادگی و سهولت تاکید دارد و برای یادگیری برنامه نویسی بسیار مناسب است.

زبان های برنامه نویسی مثل زبان انسان دارای تعدادی کلمه هستند که به آنها کلمه کلیدی یا Key word می گویند.

این کلمات مانند دستور یا فرمان عمل کرده و به کامپیوتر می گویند که چه کاری باید انجام دهد.

تنظیمات VICE

امولاتور VICE در حالت پیش فرض بسیار شبیه کمودور 64 واقعی عمل می کند که این رفتار در مورد صفحه کلید و صفحه نمایش مشکل ساز می باشد. برای رفع این مشکل باید تنظیمات زیر انجام شود.

1- غیر فعال کردن Render filter:

برای این منظور از منوی Settings  گزینه Video settings را انتخاب کنید. سپس در پنجره باز شده در صفحه  VICII Render filter گزینه Render filter را روی None قرارد داده OK را انتخاب کنید. به این ترتیب نمایش واضح تری از خروجی تصویر امولاتور خواهیم داشت.

2- تنظیم Palette رنگ :

برای این منظور از منوی Settings  گزینه Video settings را انتخاب کنید. سپس در پنجره باز شده در صفحه  VICII Palette  گزینه External Palette را انتخاب کرده و گزینه ccs64 را از لیست انتخاب نمایید و در نهایت روی OK کلیک کنید. به این ترتیب رنگ های روشن تری در تصویر امولاتور خواهیم داشت.

3-تنظیم صفحه کلید:

تصویر زیر چیدمان صفحه کلید کمودرو 64 را نمایش می دهد :

همانطور که مشاهده می کنید محل تعدادی از دکمه ها مثل * () @ = با صفحه کلید کامپیوتر های امروزی متفاوت است و این مسئله تایپ کردن را برای ما مشکل می کند. خوشبختانه امولاتور VICE می تواند این ترتیب را مطابق میل ما تغییر دهد.

برای این منظور از منوی Settings  گزینه Keyboard settings را انتخاب کنید. سپس در پنجره باز شده  گزینه Symbolic US را انتخاب کرده روی OK کلیک کنید. 

در نهایت حتما برای ذخیره تنظیمات از منوی Settings  گزینه Save current settings را انتخاب کنید.

نصب امولاتور VICE

برای برنامه نویسی به مقلد نیاز داریم. 

ccs64 و vice دو امولاتور معروف برای c64 هستند. که در این جا قصد داریم VICE را نصب و راه اندازی کنیم.

از این لینک برنامه را دانلود کنید. دقت کنید که فایل مزبور ZIP (فشرده) می باشد و باید از حالت فشرده خارج شود.

پس از Extract فایل ZIP، پوشه ای با نام WinVICE-2.4-x64 ساخته می شود. درون پوشه WinVICE-2.4-x64 فایل x64 را اجرا کنید. 

پس از اجرا پنجره امولاتور به شکل زیر باز خواهد شد: